Imari ware
Imari-porselein is een soort Japans porselein dat traditioneel wordt geproduceerd in de stad Arita, in de huidige prefectuur Saga op het eiland Kyushu. Ondanks de naam wordt Imari-porselein niet in Imari zelf gemaakt. Het porselein werd geëxporteerd vanuit de nabijgelegen haven van Imari, vandaar de naam waaronder het in het Westen bekend werd. Het porselein is vooral bekend om zijn levendige bovenglazuur emaildecoraties en zijn historische belang in de wereldhandel tijdens de Edo-periode.
Geschiedenis
De porseleinproductie in de regio Arita begon begin 17e eeuw na de ontdekking van kaolien, een belangrijk ingrediënt van porselein, in het gebied. Dit markeerde de geboorte van de Japanse porseleinindustrie. De technieken werden aanvankelijk beïnvloed door Koreaanse pottenbakkers die tijdens de Imjin-oorlog naar Japan werden gebracht. Het porselein werd aanvankelijk gemaakt in stijlen die beïnvloed waren door Chinees blauw-wit porselein, maar ontwikkelde al snel een eigen, kenmerkende esthetiek.
In de jaren 1640, toen de export van Chinees porselein afnam als gevolg van de politieke instabiliteit in China, sprongen Japanse producenten bij om aan de vraag te voldoen, vooral in Europa. Deze vroege exportproducten worden tegenwoordig 'vroege Imari' genoemd.
Kenmerken
Imari-porselein onderscheidt zich door de volgende kenmerken:
- Gebruik van rijke kleuren, met name kobaltblauw onderglazuur gecombineerd met rode, gouden, groene en soms zwarte emaille op glazuur.
- Ingewikkelde en symmetrische ontwerpen, vaak met florale motieven, vogels, draken en gelukssymbolen.
- Hoogglanzende afwerking en een delicate porseleinen body.
- Decoratie bedekt vaak het hele oppervlak, waardoor er weinig lege ruimte overblijft - een kenmerk van de zogenaamde 'Kinrande'-stijl (goudbrokaatstijl).
Export en wereldwijde invloed
Tegen het einde van de 17e eeuw was Imari-aardewerk een luxeartikel geworden in Europa. Het werd verzameld door koningen en aristocraten en nagemaakt door Europese porseleinfabrikanten zoals Meissen in Duitsland en Chantilly in Frankrijk. Nederlandse kooplieden speelden een belangrijke rol bij de introductie van Imari-aardewerk op de Europese markt via de Verenigde Oost-Indische Compagnie.
Stijlen en typen
In de loop der tijd ontwikkelden zich verschillende substijlen van Imari-aardewerk. Twee belangrijke categorieën zijn:
- Ko-Imari (Oud Imari): De oorspronkelijke 17e-eeuwse exportproducten, gekenmerkt door dynamische ontwerpen en veelvuldig gebruik van rood en goud.
- Nabeshima ware: Een verfijnde uitloper, exclusief gemaakt voor de Nabeshima-clan. Het kenmerkt zich door ingetogener en elegantere ontwerpen, vaak met opzettelijk open gelaten ruimtes.
Achteruitgang en heropleving
De productie en export van Imari-aardewerk nam in de 18e eeuw af toen de productie van Chinees porselein werd hervat en Europese porseleinfabrieken zich ontwikkelden. De stijl bleef echter invloedrijk op de Japanse binnenlandse markt.
In de 19e eeuw beleefde Imari-aardewerk een heropleving door de groeiende westerse belangstelling tijdens het Meiji-tijdperk. Japanse pottenbakkers begonnen te exposeren op internationale tentoonstellingen, wat de wereldwijde waardering voor hun vakmanschap hernieuwde.
Hedendaags Imari-aardewerk
Moderne ambachtslieden in de regio's Arita en Imari blijven porselein produceren in traditionele stijlen, maar ook in innovatieve, eigentijdse vormen. Deze werken handhaven de hoge kwaliteitsnormen en het kunstenaarschap die Imari-aardewerk eeuwenlang hebben gekenmerkt. De erfenis van Imari-aardewerk leeft ook voort in musea en privécollecties wereldwijd.
Conclusie
Imari-aardewerk is een voorbeeld van de fusie van inheemse Japanse esthetiek met buitenlandse invloeden en vraag. De historische betekenis, complexe schoonheid en het blijvende vakmanschap maken het een van Japans meest gekoesterde porseleintradities.
